วันมาฆบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ซึ่งตรงกับวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ 2565 สำหรับความสำคัญของวันมาฆบูชา ในอดีตถือเป็นเหตุการณ์ที่อัศจรรย์เมื่อพระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้าจำนวน 1,250 รูป มาประชุมพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย พระสงฆ์เหล่านั้นล้วนแต่เป็นพระอรหันต์ ซึ่งเรียกว่า วันจาตุรงคสันนิบาต

 

วันนี้เองที่พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ ซึ่งถือกันว่าเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ในที่ประชุมสงฆ์ มีเนื้อหาโดยสรุปคือ ให้ละความชั่วทุกชนิด ทำความดีให้ถึงพร้อม และทำจิตใจให้ผ่องใส

 

จาตุรงคสันนิบาต คือ การประชุมพร้อมด้วยองค์ 4 คือ

 

1.วันนั้น เป็นวันมาฆปูรณมีบูชา คือ วันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ กลางเดือนมาฆะ จึงเรียกว่า มาฆบูชา

 

2.พระภิกษุ 1,250 รูป มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย

 

3.พระภิกษุทั้งหมด ล้วนเป็นพระอรหันต์ คือ ได้อภิญญา 6

 

4.พระภิกษุเหล่านั้นทั้งหมด ได้รับการอุปสมบทจากพระพุทธเจ้าโดยตรง (เอหิภิกฺขุสมฺปทา)

 

บทสวดมนต์ วันมาฆบูชา

 

(หันทะ มะยัง มาฆะปะณามะคาถาโย ภะณามะเสฯ)

 

    มาฆะนักขัตตะยุตตายะ ปุณณายะ ปุณณะมายัง โย อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา โคตะโมหะโย

 

สุทธานันตะทะยาณาโณ สัตถา โลเก อะนุตตะโร วิหะรันโต ราชะคะเห มาฆะทานัง คิริพภะเย

 

วิหาเร เวฬุวะนัมหิ กะลันทะกะนิวาปิเย สังฆัสสะ สันนิปาตัมหิ อุตตะเม จะตุรังคิเก อัฑฒะเตระสะหัสเสหิ

 

ภิกขูหิ ปะริวาริโต ตีหิ คาถาหิ สังขิปปัง สัพพัง พุทธานะ สาสะนัง สะโมสาเรหิ โอวาทัง ปาฏิโมกขัง อะนุตตะรัง

 

 

 

ตะเมวัมภูตะสัมพุทธัง สักขีณาสะวะสาวะกัง จิระกาละมะตี ตัมปิ ปะสาเทนะ อะนุตตะรัง อะยัมปิ ปะริสา สัพพา

 

ปะสันนา ธัมมะคามินี สัมปัตตา ตาทิสักการัง สุนักขัตตัง สุมังคะลัง ทีปะธูปาทิสักกาเร อะภิสัชชิ ยะถาพะลัง

 

เตหิ ปูเชตะเวหัตถะ ตุฏฐะ อิธะ สะมาคะตา อะภิวันทะติ ปูเชติ ภะคะวันตัง สะสาวะกัง กาเลนะ สัมมุขีภูตัง

 

อะตีตารัมมะนัตตะนา โอสาเรนะตัง ปาฏิโมกขัง วิสุทธักขะมุโปสะเถ อิโตชะเน สุปุญเญนะ โสตถี โหนตุ สะทาปิโน

 

สาสะนัง สัตถุ อัมหากัง จิรัง ติฏฐะตุ ตาทิโนติฯ

 

คำบูชาดอกไม้ธูปเทียน วันมาฆบูชา

 

        อัชชายัง มาฆะปุณณะมี สัมปัตตา มาฆะนักขัตเตนะ ปุณณะ จันโท ยุตโต

 

ยัตถะ ตะถาคะโต อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ จาตุรังคิเก สาวะกะสันนิปาเต

 

โอวาทะปาติโมกขัง อุททิสิ ตะทา หิ อัฑฒะเตระสานิสัพเพสังเยวะ ขีณาสะวานัง

 

       สัพเพ เต เอหิภิกขุกา สัพเพปิ เต อะนามันติตาวะ ภะคะวะโต สันติกัง

 

 

 

อาคะเต เวฬุวะเน กะลันทะกะนิวาเป มาฆะปุณณะมิยัง วัฑฒะมานะกัจฉายายะ

 

ตัส๎มิญจะ สันนิปาเต ภะคะวา วิสุทธุโปสะถัง อะกาสิ อะยัง อัม๎หากัง ภะคะวะโต

 

อโกเยวะ สาวะกะสันนิปาโต อะโหสิ จาตุรังคิโก อัฑฒะเตระสานิ ภิกขุสะตานิ

 

       สัพเพสังเยวะ ขีณาสะวานัง มะยันทานิ อิมัง มาฆะปุณณะมี นักขัตตะสะมะยัง

 

ตักกาละสะทิสัง สัมปัตตา จิระปะรินิพพุตัมปิ ตัง ภะคะวันตัง อะนุสสะระมานา

 

อิมัส๎มิง ตัสสะ ภะคะวะโต สักขิภูเต เจติเย อิเมหิ ทีปะธูปะปุปผาทิสักกาเรหิ ตัง

 

ภะคะวันตัง ตานิ จะ อัฑฒะเตระสานิ ภิกขุสะตานิ อะภิปูชะยามะ สาธุ โน ภันเต

 

ภะคะวา สะสาวะกะสังโฆ สุจิระปะรินิพพุโต คุเณหิ ธะระมาโน อิเม สักกาเร

 

ทุคคะตะปัณณาการะภูเต ปะฏิคคัณหาตุ อัม๎หากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ

 

บทสวดมนต์เวียนเทียนวันมาฆบูชา

 

เวียนเทียน รอบที่ 1 สวดมนต์ระลึกถึงพระพุทธ

“อิติปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปันโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปุริสสะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ”

 

 

 

เวียนเทียน รอบที่ 2 สวดมนต์ระลึกถึงพระธรรม

“สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปัสสิโก โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูฮีติ”
  
เวียนเทียน รอบที่ 3 สวดมนต์ระลึกถึงพระสงฆ์

“สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจิปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทัง จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะ ปุริสะปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย ปาหุเนยโย ทักขิเณยโย อัญชะลีกะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ”

 

บทสวดมนต์ โอวาทปาฏิโมกข์ (โอวาทปาติโมกข์)

 

สพฺพปาปสฺส อกรณํกุสลสฺสูปสมฺปทา
สจิตฺตปริโยทปนํเอตํ พุทธาน สาสนํฯ

 

ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา
นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา
น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี
สมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ

 

 

 

อนูปวาโท อนูปฆาโต ปาติโมกฺเข จ สํวโร
มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนฺตญฺจ สยนาสนํ
อธิจิตฺเต จ อาโยโค เอตํ พุทฺธาน สาสนํฯ

 

สำหรับกิจกรรมที่หน่วยงานด้านพุทธศาสนาจัดขึ้น มีทั้ง มหาเถรสมาคม ร่วมกับรัฐบาล และสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ขอเชิญชวนพุทธศาสนิกชน ร่วมงานส่งเสริมการเผยแผ่พระพุทธศาสนา โดยสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เนื่องในเทศกาลวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา วันมาฆบูชา ประจำปี 2565 ณ ณ พุทธมณฑล อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ในวันพุธที่ 16 กุมภาพันธ์ 2565 เวลา 8.00 น.

 

กรมการศาสนา ร่วมกับวัดและองค์กรเครือข่ายพระพุทธศาสนา จัดกิจกรรมเนื่องในเทศกาลวันมาฆบูชา ประจำปี 2565 ทั้งส่วนกลางและภูมิภาค ภายใต้มาตรการป้องกันโรคโควิด-19 ของแต่ละจังหวัดอย่างเคร่งครัด

 

ส่วนกลางได้ร่วมกับวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร จัดกิจกรรมในวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2565 ประกอบด้วย พิธีเจริญพระพุทธมนต์ ตักบาตรและเวียนเทียน กิจกรรม ธรรม Talk Walk Rally สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ @วัดสระเกศ 

 

 

 

ส่วนภูมิภาค จัดกิจกรรม ระหว่างวันที่ 20 – 26 กุมภาพันธ์ 2565 ตามบริบทของแต่ละพื้นที่ ได้แก่ พิธีทำบุญตักบาตร ทำวัตรสวดมนต์ เจริญจิตภาวนา ฟังพระธรรมเทศนา สักการะพระบรมสารีริกธาตุ เวียนเทียน ในรูปแบบปกติ ณ สถานที่ที่กำหนด  พร้อมเชิญชวนพุทธศาสนิกชนร่วมกิจกรรมทำความดี ลด ละ เลิก อบายมุข ถวายเป็นพุทธบูชาเนื่องในวันมาฆบูชา

 

นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมออนไลน์ ผ่าน วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา.com ที่มีการทำวิดีโอแอนิเมชัน “สาระวันมาฆบูชา” กิจกรรมตอบคำถาม ผ่าน “Quiz ตื่นรู้-สู่ธรรม” และได้นมัสการพระบรมสารีริกธาตุออนไลน์อีกด้วย

 

ข้อมูล : กรมการศาสนา,สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ