สมาธิบำบัด (Meditation Healing) – สมาธิ คือ การมุ่งมันกระทำด้วยความตั้งใจ แน่วแน่ของจิต ทำให้ใจนิ่ง ซึ่งต่างจากร่างกายที่ยิ่งเคลื่อนไหวก็ยิ่งแข็งแรง แต่จิตใจถ้ายิ่งหวั่นไหวก็ยิ่งอ่อนแอ แต่หากจิตนิ่งจะยิ่งมีพลัง การทำสมาธิจึงเป็นการฝึกจิตใจและพัฒนาจิตใจให้มีความมั่นคง ตั้งมั่น และทำให้มีคุณภาพทางจิตใจที่ดีขึ้น บำบัดหมายถึงความพยายาม แก้ไข ปัญหาสุขภาพตามการวินิจฉัย ดังนั้น สมาธิบำบัดหมายถึงการใช้สมาธิเพื่อฝึกใจให้มีพลังสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

สมาธิบำบัด คือเป็นยารักษาโรคที่เกิดจากความเครียด ความกังวล ไม่ได้เกี่ยวกับโรคที่มีเชื้อโรคโดยตรง แต่สามารถรักษาใจที่เป็นทุกข์ที่เกิดจากโรคได้ ซึ่งวิธีรักษาด้วยสมาธิบำบัดมีหลายวิธี เช่น การนั่งภาวนา การเดินจงกรม การใช้พลังภายในร่างกาย การใช้พลังภายนอก การฝึกเพ่งลูกแก้ว การอธิฐานจิต การแผ่เมตตา การใช้พลังของคนอื่น (หมอหมู่) เป็นต้น

การบำบัดด้วยสมาธิเป็นวิธีที่ไม่ต้องลงทุนอะไรเลย เพียงแค่เราต้องหมั่นปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ผู้ปฏิบัติถึงจะเห็นผลที่เกิดขึ้นกับตนเอง ลงมือทำก็จะรู้ได้ตัวตนเองคะ

ประโยชน์ของการสมาธิบำบัด จะทำให้จิตใจของผู้ป่วยเกิดความสงบ ผ่อนคลาย ไม่ฟุ้งซ่านไปกับสิ่งรอบตัว ร่างกายก็พลอยได้รับการหยุด พักผ่อนไปด้วย สมาธิจึงเปรียบเสมือนยาอายุวัฒนะอย่างหนึ่ง ความสุขที่แท้จริงหาได้จากใจที่อยู่ภายในตัวเราเอง เราอาจจะเคยได้ยินประโยคที่ว่า ใจเป็นนายกายเป็นบ่าว ทุกอย่างขึ้นอยู่กับจิตใจทั้งนั้น หากผู้ที่เข้ารับการบำบัดด้วยสมาธิจะช่วยรักษาจิตใจของผู้ป่วยได้ดี ระงับความเครียด ความวิตกกังวลต่างๆ ที่เกิดขึ้น ซึ่งจะส่งผลดีต่อสุขภาพร่างกาย

บทความจำนวนมากกล่าวไว้ว่า ความเครียด ความกลัว ความกังวล ความเสียใจ และการแปรปวนของอารมร์จะส่งผลเสียต่อสภาพร่างกาย ความเครียดที่เกิดในระยะสั้นนั้นส่งผลดีต่อเราเป็นการกระตุ้นให้ตื่นตัว มีพลังในการแก้ปัญหาที่ผ่านเข้ามาในชีวิต แต่หากความเครียดที่ต่อเนื่องจนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราไปแล้วนั้น จะส่งผลเสียต่อสภาพร่างกาย กระทบต่อระบบฮอร์โมน ระบบประสาทอัตโนมัติ และระบบภูมิคุ้มกัน ความเครียดจะทำให้กล้ามเนื้อหดเกร็ง หัวใจเต้นเร็วและแรง เส้นเลือดที่มาเลี้ยงหัวใจตีบเล็กลง ส่งผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้น ปริมาณน้ำตาลในเลือดเพิ่ม ลำไส้จะทำงานได้น้อยลงรวมทั้งระบบภูมิคุ้มกันด้วย ทำให้ร่างกายไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้เหมือนเดิม ยิ่งกว่านั้นมีงานวิจัยว่าความเครียดเป็นสาเหตุสำคัญของความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดถึงร้อยละ 40 เลยคะ

จากการศึกษาพบว่าการทำสมาธิ จิตใจสงบ สมองส่วนตางๆจะทำงานประสานกันได้มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้กระบวนทางความคิด การตัดสินใจมีประสิทธภาพดีขึ้น นอกจากนี้ความสุขที่เกิดจากความสงบ จากการทำสมาธิยังช่วงส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่ดี คือ รับประทานผักผลไม้มากขึ้น ออกกำลังกาย ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานดี สุขถาพก็แข็งแรงไปด้วยคะ

สมาธิบำบัด SKT เป็นสมาธิบำบัดที่เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง เน้นการทำสมาธิแบบสมถะ หายใจเข้าพุทธ หายใจออกโธ ควบคุมการฝึกประสาทสัมผัสทั้ง 6 คือ ตา หู จมูก สิ้น สัมผัส และการเคลื่อนไหว ร่วมกับองค์ความรู้ของโยคะ ชี่กง นำมาผสมผสานจนเป็นสมาธิบำบัดแบบใหม่ หรือ SKT 1-7 ซึ่งมีประสิทธิภาพในการเยียวยารักษาผู้ป่วยโรคเรื้อรังให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น การทำสมาธิบำบัด SKT 1-7 นั้น จะช่วยในเรื่องความดันโลหิต ลดน้ำตาล ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ เพิ่มภูมิต้านทานโรคเรื้อรัง ลดอาการท้องผูก แก้ปัญหาไหลเวียนโลหิต ภูมิแพ้ และการนอนไม่หลับได้

สมาธิบำบัดอาจจะไม่สามารถรักษาโรคต่างๆ ได้ทุกโรค แต่อย่างน้อยหากจิตใจของเราได้รับการบำบัด สงบ มีสติอยู่ตลอดเวลา ก็ส่งผลให้ผู้ป่วยลดการหมกมุ่น ท้อแท้ กับโรคที่ต้องเผชิญอยู่ คุณภาพชีวิตก็จะดีขึ้นตามไปด้วยนะคะ

ข้อมูลอ้างอิง

• สมาธิบำบัด (Meditation Healing) : hypnosishappy.com
• สร้างเสริมสุขภาพด้วยสมาธิบำบัด SKT โดย รศ.ดร.สมพร กันทรดุษฏี เตรียชัยศรี : gotoknow.org
• อารมณ์ปัจจัยก่อโรคที่ไม่ควรมองข้าม : thaihealth.or.th